Wednesday, August 31, 2011

Prasasti Pande Bang "Puput"


36. apan tan ana parabot, ya etun ing kinon pun sengguhuangunculana pun kebat, tur lunatana pun sengguhukon unggiha pun pande kebat de sang amawa bhumi, tan wihang pwa sira kinonkon. ya etun ing ki pande kebat muwah anggawe prabot manusa genep. mangkana kaprastawaniya nguni, sapratisantanan ki pande bali.  etun ing kadi kita pratisantana kabeh, den yatna-yatna ring ulah, apan wekas ing malawas, didiniyan nora kasalimur. santanan ingulun apan kadung panjang, maran kita tyaksa lawan pidartaniya, waneh rengeniya malih, kalingan ing pande jawa, nga. ring usana, du king kari jawa daha nagara. ana ta brahmana kakalih, abiseka bubuksah lan gagak aking, rumaga siwa lawan budha. sira mpu rajakerta, anerahang sira mpu gandring, asantana pwa ring katang lumbang, amerahang sira mpu siwa siwa saguna, uni du king kawa, asuta sira malala cangkrong. sira mpu siwa saguna tumutur lungahang bali rajya, asrama pwa sira ring tusan, nga. kentel gumi.  pira ta kunang lawas ira maring bali rajya, pareng tumut sapara arya ing kuna, sang maka punggawa bali. sawusan rundahe ring bali rajya, sabrastane sri aji bedahulu, den ira patih gajah mada nguni. sapanungkule sira arya pasung grigis, kena pinanjara oyeng tengkulak, irika pwa sira mpu siwa saguna tumurun datengeng bali, papareng lawan arya ing kuna. uwus mangkana tumuli tumurun sri aji kresna kepakisan, jumeneng maring samprangan. mangkana gatin ikang carita. yan pira kunang lawas ira sira mpu siwa saguna maring nagara rajya bali, maring tusan, anuwuhaken sira santana, apuspata sira arya kapandeyan. kunang arya kapandeyan malar pwa sira asuta jalu paripurna akakasih pwa sira lurah kapandeyan. kunang pwa sira lurah kapandeyan, asantana pwa sira 1. ki pande tusan, 2. ki pande tonja, 3. ki pande jeruk, 4. ki pande banjar ambengan, 5. ki pande menanga.  manak-gumanak, makarambeyan kabeh, akeh tang para pande, lunimbak ing pulo bali, apan sampun karatista maring para santana ira kang maka manggalanin, tan waneh pwa kita ki pande tusan. mangkana kapradartaniya, kang sinengguh pande jawa, to sing brahmana pwa sira, mpu siwa saguna tegese, dudu pande to sing mpu sandang suwungan muwah mpu buhung-buhungan muwah pande bali tanah legit. jatine sira pande jawa. mangkana kaweruhanta kita sawatek ing kita sinangguh wangsa nyuwung.
37. iti kaweruhakena pratisantanan i pande bang, rumuhun duk mpu buhung-buhungan awerdhi santana, mijil saking kapurusan, uwus aparab patih bali sira. i patih bali masantana wesya gunung nangka. wesya gunung nagka masantana pande bang. i pande bang masantana 2 diri, i pande sakti lan i pande bagus. i pande bang prenahe mapekak ring i patih bali. weruh ring japa mantra, ring puja muwah sloka sruti, tatwadyatmika, kamoksan tur mawa panugrahan paduka bhatara hyang brahma, nga. puspata purana, unggwan ing pahider-ideran, pustaka japa puja sruti, pustaka gong gending pangkur muwah gong gending sinom, maka miwah wirama sahing solas. ika ne manggenang dangu katekeng mangke, karanan ing pamatolan, sawane maeteh-eteh ngungkab ulon, kadi panglekadaniya. muwang kranan ing ana panyuwungan, rah i patih bali, weruh ring marga kasuniyan. mawit kranan ing ana pedel, patulanganiya napak ring pratiwi tur putus malih ring pratiwi. kaweruhakena muwah, pangangeniya ki pande bang, 3 soroh, telung pasalinan, nga. nista, madya, utama. yan utama, nga. padmasana. ya madya, nga. bade petak. yan nista, nga. ligasana. ratuaniya ancur, sarwa petak. kalan ing angurung watangan ring pahumahan, ider-ider petak, rurub solas sami petak, laluhur petak.
puput.


dikutip dari :
prasasti pande bang
sumber : gedong kirtya no. 4821
druwen : puri ngurah, sibang kaja, abiansemal, badung

Friday, August 26, 2011

Prasasti Pande Bang 34-35


34.antarlina bhatara maring tan katon, irika ta ni kaywan teges, yaya kagebug ikang manah, tan kena ingandegang, pinangku pwa sira sang apekik, tur ingaras-ngaras, apan suniya sepi, tan ana ingibdang manah, adawa yan caritakena polah ing sang wawu rinuwang ing salulut, atakera asing suket rejung. gelis ikang tatwa carita, yan pira kunang lawas ira atemu tangan, awor saraga riwekasan asuta pwa sira laki bi, kang laki ingaran i nangatewel, kang istri ingaran nil uh nangka. wekasan riwus wayah pwa tuwuh ira, mangpng ring kayowan, neher rinangkubaken somah lawan sanak, apan buncing pwa wijil sira nguni, muwah salawaase pwa sira akuren saib, wekasan ana suta pwa sira inaran i teges, muwwah ki teges, wekasan asuta pwa ya inaran ki jati, muwah ki jati nular atmaja, ya inaran i kaywan. kunang i kaywan anuwuhana wija i abasan. muwah ki abasan nalar asuta, anama ki tampwagan, i tampwagan adruwe pyanak anama i pangalasan. muwah i pangalasan asuta aran ki pangawasan. ki pangawasan nalar aputra anama i abyannangka. ya ika prasida anumubaken wangsan ira sowang-sowang. kukuh ngamangehan kawangsaniya, ya ta prasama siunangguh bandesa bali araniya, nging pada uwus kinanugrahan pwa sira ri kala kapejahaniya, wenang ta sira maprebeya mageseng, mamanah toya, menek uncal, madasar bade, maguling babangkit, wenang matatakan baha. ri kala uripniya, wenang makahyangan panti. mangkana panugrahan ira paduka bhatara brahma, ri sawatek ing pratisanatan katewel, prasida sinanggeh bandea bali pwa sira kabeh. ri wekas ing wekas, pada sah pwa sira, angungsi dik desa-desa, ana angungsi maring nyalyan, ana ngungsi maring getakan, akwehniya ana ngungsi maring kuramas, medahan, mider pwa sira maring desa-desa, apan ya pada wredhi santanan. mangkana wastu wayaniya, didiniya santanan ingulun mangke, pada weruha lawan kadang makadine nora kadang, apan makweh adak-adakan ira paduka bhatara brahma, wenang yawa-yawakena, apan akweh tang pungkusan, mamper-imper kulawan santanan ingulun, ana olih ing paradesa, ana amet saking wadu, ya wenang den pratyaksakena. mangkana kangetakena, marapwan tan kasalimur. rengenta malih tang tatwa, cinarita ingati ta sira paduka bhatara brahma, agawaya manusa kamitaniya, antuk ing tanah legit, kinepel-kepel, inulet-ulet, tan asuwe, andadi manusa salaki bi wetning kasidyadnyanan ira paduka bhatara.
35. dadi mahabang rupan ira manusa, apan katikanan den ing kasidyan adnyanan ira bhatara, ya etun tumuli ingaranan ki pande bali. ndya etun ing apungkusan pande, apan sira waged amet gagaduhan amalu wesi, alandesan pupu, weruh anggawe sarwa lalandep mwang anggawe saprabot ing manusaa loka, apaniyan waged, ya etun ing inaran ki pande bang bali. mangkana katatwan ika, anging dudu apande bang kawitanta, it is ira mpu sandang suwungan mwang mpu buhung-buhungan, maka lalangitan santanan ingsun kabeh, teges ira pande bang ika. tuhu totos ing tanah legit ika ing kuma. nahan kaprastawaniya. tumutur ikang carita muwah, salami lamine sira pande bang bali, angaduh gagaman ing apande wesi, ri wekasan awredi pwa sira santana, tan ipal-ipal, turun tumurun, malar pwa tang prati santana, angaduh ing gagaman sang kawitan, amande wesi, terus tumus katekeng wekas-wekas, sapungkusan ki pande bang. kunang muwah nimitaniya, rikala kapejahaniya, tan kayogya matirtha ring brahmana, apan ya atisayeng makumel parikramaniya, wangkayaniya, tan kawenang tinanem ring pratiwi, kayogyaniya ring bungkah ing taru-taru, sumandangakena, rinubungana don ing sarwa sekar merik. prapta kang paksi gagak, amangan ikang sawa, ya awana ira mulih ing ayatana. mangkana kalingan ika. marwan ing nora atirtha ring brahmana, tegese sira sudra janma ngaran, angaduh sagaman amalu wesi. mangkana kalingan ika, ri wekasan, ana santanan ira, pratakan ing aran, kang rumuhun, anama bang sutawan, masantana ingaran ta sira bang wirya. kunang sira bang wirya, neher santana anama sira bang kalung. muwah sira bang kalung, neher santana anama sira bang sangging. muwah sira bang sangging, malar pwa sira asantana ingaran pwa ta ya i pande kebat. kunang pwa sira ki pande kebat, olih agocehan lawan ki sengguhu, to sing bhujangga, kena kawawadulin dene ki sengguhu, sinangguhaken amati-mati, apan sira anggawe lalandep, kroda sang amawa bhumi, ya etun ing kinarangkengan olih sang amawa bhumi. sira ki pande kebat, alama pwa sira den ira ring madya karangkeng, annuli ana karyan ira sang amawa bhumi, ring bali rajya, tan ana anggen amati-mati sato mwang sarwa manuk, katekeng sarwa mina mwang katekeng saprabot ing manusa kurang, awetu eling pwa sira sang amawa bhumi lawwan punang pande kebat, kari maring karangkeng, kang kapisuna den ing ki sengguhu, maka wurungan ing mangun karya dalem.

Friday, August 19, 2011

Prasasti Pande Bang 32-33


32. lingen muwah saprati-santanan ira ki pande sakti, ki pande bagus, sang angalih unggwan maring bumi abyan base, uwus pada umantaya sadaya, tan sipi pada kawredyan ing pratisantan ira kabeh, tan ipal-ipal, ndah sakarambeyan, asanak amisan, aming ro, aping tiga, aping pat, acanggah, acarang, apencer muwah ahijengan, tan sah pada manggeh anyungsung kahyangan ira, marin panti, pepek sapangacin ing puja walin bhatara, manut kadi ling ning titi gagaduhan, piyagem, angisti paduka bhatara kasuhun. makadi tan kurangan para karma, urip urip katekan ing patiniya, apan pada umenget kalawan kawangan ira, piwekas sang karamarana, ya etun ing pada amangguh ing parikrama lawan muwah manggeh pwa sira, anangaken maka pangadyayan, saka purohita, sumbu, jan banggul ring kahyangan, makadi aneguhi kawangsan ira kabeh, turun tumurun kaprabaliyan ira. iki wangsa panyuwung, ana ring abyan base. mangkana kramaniya nguni, etun ing tinewaken mangke. manggeh. apan inguni nguni inawe tular, mangkana po kita kabeh, saprati santana nywung, aja angimpasin kaya linging titi gagaduhan, kraman ing anyuwung kahyangan, yadyapin katekeng pari kraman ing kapejahan, muwang urip, aja ngimpasin. kunang ya angladi sasana kawangsan, tan wun kena sodan ira paduka bhatara kasuhun lawan kena brahmatyan ing sang kawitan ira nguni, poma, 3. aja lali, tutur tutu raja lupa. nihan kacaritaniya sang awangsa nyuwung ring bumi abyan base. ling sang kawitan ira nguni, apa ta lwirniya nihan, kamung santanan ingulun kabeh, awatek ikang sinangguh wangsa panyuwungan, rengwakena iki carita muwah, maran pwa kita pada tyaksa, lawan pidartaniya, makadi nora kasalimur lawan kula wangsanta delaha, apan wekas ing malawas, pada adoh dohan unggwan, ya etun ing sopana kita pada weruha, apan tangeh pwa sira paduka bhatara brahma, angadaken manusa loka. kunang praisantanae sira imabang, sang apanenggah cameng, uni sang as asana ring camenggawon, maka nguni sapratisantanae sira arya bambang, angalih maring sukawati. yadyapin sapratisantane sira arya patih bayung, sang as asana maring desa klungkung.
33.nguniweh sapratisantane siraarya abyan nguni, sang angakih maring desa abyansemal. sira ta prasama amawa kaliliran, panugrahan paduka bhatara kasuhun ri kala kapejahaniya. kajatyaniya tunggal pangadake de bhatara nguni, nga. apan sira sadaya katekeng kita, ya sinangguh akawitan tunggal, nga. ndyata, apan terah ira sang mpu catur sanak, kang apanengah sira mpu bang tawang, sang mpu pandya bang, sira sang mpu sandang suwungan, sia sang mpu buhung-buhungan, titis irra bhatara ring usana. tunggal pawijilan aran, potraken ira de mpu brahma wangsa, kaputra de mpu brahma kapandeyan ring nguni.mangkana kapidartaniya, uwus munggwing pratisantana prasanti. kaweruhakena kita kabeh muwah, maran pwa kita deb tyakas ring kadatwaniya waneh, apan akweh sahimper lawan pungkusanta, sinangguh awangsa pande, yadyapin awangsa bang, maran kita nora kaslimur. sakena talingan ing pangrenga, nihan uni ring asit kala paduka bhatara brahma ayoga, umetu manusa jalwistri, tan pira kweh tang manusa loka, awasana ana ginjal sawiji, tan ana pasomahaniya, kurang jalu, apan ta sira kari sawiji, atisaya manastapa ring manah lawan atungtung irang, ya dumah ta sira, tan sah umiring lampah bhatara saparan-paran. uni kalan ira bhatara brahma, umahas waneng wana ukir, awasana katemu tuwed nangka, araryan bhatara ingkana, rajwa matur ikang pawestri. “pakulun paduka bhatara, kapengin patik bhatara, atumon ikang tuwed nangka iki, singgih yan pindan ing yoga, rena paduka bhatara, ayogakena, marapwan ikang tuwed dinadenaken manusa, maka swami yan patik bhatara”. ling bhatara “sigra manusa, yan mangkana, ana pwa piteket ingulun wetning tegase kita sakeng karahasyan, wastu 3 siga, anama nil uh kaywan teges”. anembah ta pwa sira, tan asuwe pwa ta sira bhatara, etun ing tuwed nangka atemahan manusa lanang, paripurna apekik ring rupa, tulya nanmata angawatara.

Monday, August 8, 2011

Prasasti Pande Bang 30-31

30. Yan waruju, laki, maguling babangkit ategen. Muwah yan wijile ketutan laki, maguling babangkit, ategen manuwun. Tekwan muwah yan ing wadu paling wayah, maguling babangkit pangateh, manyangkil manyuwun. Yan nengah wadu, maguling babangkit manyuwun. Yan ing nyoman, wadu, maguling babangkit manyuwun. Yan ing ketutan wadu, maguling babangkit, manyangkil mayuwun. Mangkane kramane. Muwah tingkah ing pangantenan, babanteniya, nga.  Barebwan, masuci maguling, madanan 7, masasayut pangambeyan, pras panyeneng, ajuman 1 katur ring pura panti. Haris ngabakti ngampak sangku. Muwah babanten pahumahan, nga. Lwirniya babanten pasaren, suci asoroh, mapalagembal, masayut pangambeyan, pras panyeneng, ajengan 1. Muwah banten munggah ka sanggar, suci asoroh sowing-sowang, ajengan 1 sowang-sowang. Muwah babanten ka pulu, nga. Suci asoroh mapalagembal, masayut pangambeyan, pras panyeneng, baywan abayuh, mwah urutan iwel mawadah paso. Mwah babanten kajinenge, suci asoroh. Mwah babanten ka pawon, suci asoroh. Malih babanten munggwing taretapane, masanggah dadariyan, malamak, masampyan, mabanten nasi kuning iwak sarin taluh, ajuman putih kuning maiwak kacang-kacang, sawur taluh. Mangkana karma ing kahuripan. Nihan malih ri kala mrateka sawa, ngaben, manyanin, puput ngaskara ring panti, bakaran 1 tanding, kawisan 1 kawis, karangan a karang, sasanganan lalawuh pada 1, malih nasi pangkonan 2 pangkon, mangka ring gedong sinapa muwah munggah ring gedong wanehan, ajuman pada 1 tanding, pada masanganan lalawuh. Nihan muwah bras pangrekayan nga. 6 wakul, ne sawakul dadi pangulu, mabras catur, pisang 2 ijas, klapa 1, taluh 1. Wakule sane 5 pada mabras akulak-akulak, pada madaging beras mawadah kojong, ya, nga. Pangrekyan, lwirniya, barak akojong, putih akojong, kuning akojong, brumbun akojong. Malih beras sokan 3 sok madaging 11 kulak suwang, matumpuk ika, maka 3 sok, sane pilih luhur kaya tingkah ing sasantun, klap 1 taluh 1, gula abungkul, basa-basa akaputan.
31. Malih daksina 2 maberas acehang 1, maberas acatu 1, maduluran pras panyeneng, canang, cegceg, kakecera 108. Malih suci 1 peras penyeneng 1, canang aled sibuh 2. Malih banten pamaheg 3 dulang, saha iwak selem kapir, maruntutan peras panyeneng 1, dananan 3, nasi pangkonan 2 pangkonan, kawisan 2 kawis, madatengan 11. Malih kawisan 1 kawis, pangkonan 1 pangkon. Mangkana kraman ing upakara. Yan sampun uwusan ngaskara, irika raris angupedesa, nga. Tatakan watangane bedeg sudamala. Malih canang pangreka 11 tanding sami warna petak. Ajuman putih kuning maiwak sarin ing antiga. Malih oton ing sawa, magenah tebenan watangane, lwirniya: sega pangkonan 2 pangkon, kawis 2, sasayut pangambeyan, pras panyeneng, ajuman. Yan sampun wus inatab, wenang tineragakena olih prasanakan, makadi pratisantana. Mangkana kramaniya, mapala bora sungsut sang hyang pitara, mulih ing karang wayah. Nihan babanten pangiriman, nga. Pamehag 2, putih 1, kuning 1. Kang kuning maiwak selem, kang putih maiwak kapir, muwah pujungan 11 tanding, sega pangkonan 2 pangkon, kawisan 1 kawis. Datengan 11 tanding maruntutan kawisan 1 kawis. Muwah canang pangrekayan 11 tanding, nanging sekar sarwa petak. Mangkana pratingkah kramann ing pati ring angirim. Wantunakena tekang karma muwah, tata kari urip, ri temu ikang carita. Yan wahu ngarbini, kayogyaniya magedong-gedongan, masorohan guling babangkit asoroh, masuci asoroh, mapulagembal. Malih rikala anyanyolongin, babanteniya, bayuhan 3 warna, bang, petak, ireng, iwakniya manuk.  Rupan ing bayuhan, tumpeng 1, ajuman 1, peras panyeneng mapanyolongan. Nihan muwah babanten nyambutin, kayogyaniya masorohan asoroh, mababangkit matah, muwah babanten pasaren asoroh, guling pamapag 1. Nihan malih babanten babakulan, nga. Tingkah ing sasantun maberas acatu, pisang 2 ijas, nyuh 1, taluh 1, saha artha 233, lawe satukel. Malih babanten babakulan, nga. Sasayut pangambeyan, peras panyeneng, ajuman, saha jarimpen, anut ring dina pancawara, u 5, pa 9, pwa 7, wa 4, ka 8, anut urip jarimpeniya. Mangkana kayogya. Telas tingkah ing upakara urip katekeng mati, saprasaida sinangguh sapratisanan ira sira ki pande bang.